Otizm spektrum bozukluğu, yani kısaca OSB, özellikle 2013 yılında, birden fazla gelişimsel bozukluk için kapsayıcı olabilmesi adına kullanılmaya başlanmıştır. Bir “spektrum” bozukluğu olmasından kaynaklı olarak, tanı alan kişilerin ihtiyaçları ve yaşadıkları birbirinden çok farklıdır fakat genel olarak kişinin sosyal ve bilişsel becerilerini etkilerler. Tedavilerin olumlu sonuç verebilmesi için kişinin ihtiyaçları gözetilerek kişiye özel hazırlanmalıdır.
Avcılar, Beylikdüzü, Küçükçekmece ve Esenyurt’taki merkezlerimizden tedavi yöntemleri ve sonuçları hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.
Otizm Spektrum Bozukluğu Nedir?
Otizm spektrum bozukluğu, erken çocukluk döneminde başlayan ve kişinin yaşamı boyunca süren nörolojik ve gelişimsel bir bozukluktur. Bir kişinin başkalarına nasıl davrandığını ve onlarla nasıl etkileşimde bulunduğunu, iletişim kurduğunu ve öğrenme becerilerini etkiler. Asperger sendromu, Rett sendromu ve otizm de olmak üzere yaygın gelişimsel bozukluklar olarak bilinen birden fazla gelişim farklılığı için bir çatı terimdir.
Spektrum bozukluğu olarak adlandırılmasının sebebi OSB’li kişilerin semptomları birbirinden farklılık gösterebilir ve kişiyiz farklı derecelerde etkileyebilir. OSB tanısı alan kişiler konuşmakta kendini ifade etmekte sorun yaşayabilir veya konuşurken göz temasından kaçınabilirler. Ayrıca, sınırlı ilgi alanları ve tekrarlayan davranışlar gibi birtakım özelliklere sahip olabilirler.
Zihin Yetersizliği ve Otizm Spektrum Bozukluğu
Otizm spektrum bozukluğu tanısı alan insanlar normal zekaya sahip olabileceği gibi zekâ geriliği de olabilir. Bazı insanların sandığının aksine tanı alan bireylerin tamamı üstün zekalı değildir. Belli bir alanda ileri zekanın görülme sıklığı %10 civarındadır. Buna kıyasla, zekâ geriliği görülme sıklığı %70 civarındadır. Ancak, zekâ geriliğinin düzeyi kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Bu da dil gelişimi, bilişsel beceriler, odaklanma gibi birçok diğer becerinin de kişiden kişiye değişiklik göstermesine sebep olmaktadır.
Otizm Spektrum Bozukluğu Özellikleri
Otizm spektrum bozukluğu özellikleri birbirinden çok farklı olabilmektedir fakat dikkatli gözlem ile erken tanı konulabilmektedir.
Sosyal beceri ve iletişim alanında görülebilecek belirtilerden bazıları göz teması kurmamak, ismine tepki vermemek, duygularını jest ve mimikler ile belli etmemek, ilgi duyduğu nesneleri göstermemek, akranları ile oyun oynamak istememek ve aynı kelimeleri sürekli olarak tekrar etmektir.
Davranışsal olarak öne çıkan belirtiler ise el, ayak, kol çırpmak, kendi etrafında dönmek, ses, koku, tat gibi duyulara aşırı hassasiyet, rutine aşırı bağlılık, nesnelerin belirli parçalarına kitlenmek ve oyuncaklarla ile amacına uygun şekilde oynamamaktır.
Belirtilerin daha ileri seviyede olması durumunda, otizm spektrum bozukluğu olan öğrenciler okul ortamında ciddi zorluklar yaşamaktadır. Okuldaki gürültü, kalabalık, kokular ve diğer öğrencilerin yaklaşımı OSB’li birey için rahatsız edici olabilmektedir.
Otizm Spektrum Bozukluğu Tedavisi
Günümüzde kalıcı olan ve gelişimsel bozuklukları tamamı ile tersine çevirebilen bir otizm spektrum bozukluğu tedavisi bulunmamaktadır ama OSB belirtilerini en aza indirmek için ve hem sosyal hem de bilişsel yeteneklerini en üst düzeye çıkarmak için birçok eğitim ve terapi seçeneği vardır.
Etkili tedavi türü herkes için farklıdır. Eğitimin kişiye uygun ve iyi olması durumunda semptomlar büyük ölçüde azaltılabilir ve OSB’li kişinin günlük hayatına katkı sağlar. Otizm spektrum bozukluğu tanısı hangi yaşta alınırsa alınsın doğru tedavi kişiye yarar sağlar.
OSB ile ilgili daha fazla bilgi almak ya çocuğunuz için en uygun tedavi yöntemini belirlemek için Avcılar, Beylikdüzü, Küçükçekmece ya da Esenyurt’taki merkezlerimize başvurabilirsiniz.
Hafif Düzeyde Otizm Spektrum Bozukluğu
Otizm spektrum bozukluğunun derecesi her çocukta farklıdır. Bazı çocuklarda gelişimsel bozukluk kendini daha hafif düzeyde gösterse de bazı çocuklarda daha ağır olabilir. Hafif düzeyde belirti gösteren çocuklar tedavi sürecine en olumlu tepki veren gruptur ve tedavi sonrası, ihtiyaç duydukları günlük becerileri kazanarak kendi başlarına yaşayabilecek duruma gelebilirler. Öte yandan, ağır düzeyde OSB’li kişiler bakıma ihtiyaç duymaktadır.
Otizm Spektrum Bozukluğu Sınıflandırma
Otizm spektrum bozukluğunda sınıflandırma yapılırken genellikle otizm, Asperger sendromu ve yaygın gelişimsel bozukluk ana bozukluklar olarak ele alınır. Üçünde de ortak olan belirtiler vardır fakat bunların derecesi ve kişiyi etkileme biçimleri birbirinden farklılık göstermektedir. Çocukluk dezintegratif bozukluğu ve Rett sendromu da benzer özellikler gösterse de daha az görülmelerinden kaynaklı olarak bazen OSB sınıflandırmasının dışında tutulabilmektedir.
Otizm Spektrum Bozukluğu ve Beslenme
Otizm spektrum bozukluğu ve beslenme arasında doğrudan bir etkileşim yoktur yani beslenme bir tedavi aracı değildir ve öyle görülmemelidir. Ancak, süt ve süt ürünleri ve glütenlerin beslenmeden çıkarılması ile belirtilerin bazılarını hafifletmek mümkün olabilmektedir. Ayrıca OSB’li bireylerin birçoğunda olabilen bağırsak ve mide sorunları için de yararlı olmaktadır. Ayrıca, tanılı kişinin sevdiği renk, tat, doku ve görselde yemekler hazırlamaya dikkat ederek yemek yememe, yemekte aşırı seçicilik gibi durumların önüne geçilebilir.
Otizm ve Spektrum Bozukluğu
Otizm bir spektrum bozukluğu olarak nitelendirilmektedir çünkü her kişideki etkisi farklı olabilmektedir. Bu nedenle birçok farklı belirtinin ve bunların insanlar üzerindeki etkisinin kapsayıcı şekilde ifade edilebilmesi adına, otizmin geniş bir yelpazede düşünülmesi önemlidir.