İşitme Engelliler

İşitme engelliler, belirli frekanstaki sesleri işitmeyebilirler. İşitme engelinin türü ve dereceleri birbirinden farklı olabilmektedir bu nedenle genelleme yapmak mümkün değildir.

İşitme engellilerin bazılarında kısmi duyma kaybı olsa da bazılarının herhangi bir sesi duyması mümkün değildir. Ayrıca, işitme kaybı doğuştan gelebildiği gibi, belirli hastalıklar ya da kazalar sonucunda da olabilmektedir.

Özel eğitimler, işitme engelli bireylerin, günlük hayatlarında karşılaşabilecekleri zorlukları aşmalarına yardımcı olabilir.

İşitme Engelli Ne Demek?

İşitme engeli, sesleri tamamen veya kısmen duyamama anlamına gelir. Doğuştan işitme engelli olanlar olsa da sonradan yaşanan hastalıklar ve kazalar sonucunda da işitme kaybı meydana gelebilir. Misofonya gibi birbirinden farklı işitme problemleri de görülebilir.

Belirtiler hafif, orta veya şiddetli derin olabilir. Hafif işitme bozukluğu olan biri, özellikle etrafta çok fazla gürültü varsa, konuşmayı anlamada sorun yaşayabilirken, orta derecede sağırlığı olanlar işitme cihazlarına ihtiyaç duyabilir.

Bazı kişiler ise şiddetli işitme engeli olanlar ise hiçbir şey duymayabilir ve başkalarıyla iletişim kurmak için dudak okumaları veya işaret dili kullanmaları gerekir.

İşitme Engelli Bireylerin Özellikleri

Her bireyin olduğu gibi, işitme engellilerin de özellikleri kişiden kişiye değişmektedir. Bir genelleme yapmak ayrımcılığa sebep olabilmektedir. Ancak, işitme kaybı veya sağırlık bazı alanlarda benzer zorluklar yaratabilmektedir.

Bunlardan bazıları;

Sözlü yönergeleri anlamakta ve takip etmekte zorlanmak,

Sözlü ifadede zorlanmak,

Sosyal ve duygusal iletişim becerileri geliştirmekte güçlük çekmek,

Konuşmada gecikme yaşamak,

Genellikle konuşmaya öncelik eden yerine takip eden olmaktır.

Ayrıca, toplumda maruz kalınan ayrıcalık nedeni ile çeşitli sosyal kaygılar gelişebilmektedir.

İşitme Engelli Birisi İnsanlarla Nasıl İletişim Kurar

İşitme engelliler, diğerleri ile iletişim kurarken, iki ana yöntem kullanır. Bunlar dudak okuma ve işaret dilidir.

Dudak okuma, dudakların ve dilin hareketlerini görsel olarak yorumlayarak, yüz ifadesini ve beden dilini kullanarak konuşmayı anlama tekniğidir.

Dudak okuyanlar, konuşmanın bağlamı ve konusundan, olası kelime dağarcığını daraltarak hangi kelimelerin kullanılıyor olabileceğini düşünür. Ayrıca, dil ve dudak hareketleri konusunda daha önceden edinilmiş bilgilere sahiptirler.

Özellikle işitme duyusuyla doğmuş ve yaşamları boyunca yavaş yavaş veya aniden işitme duyusunu kaybetmiş olanlar tarafından kullanılmaktadır.

İşaret dili ise el hareketleri ile harflerin ve kelimelerin anlatıldığı bir iletişim biçimidir. Her ülkenin kendi diline göre işaret dili de farklılık göstermektedir. El işaretlerinin yanı sıra mimikler ve beden diline de dikkat edilir. İşaret dilleri kendi başlarına ayrı dillerdir, yani kendilerine has cümle yapısı ve ifade biçimleri olabilmektedir.

İşitme Engelli Dili

Ülkemizde, işitme engelli dili olarak kullanılan beden dili, Türk işaret dilidir. Her ülkede farklı işaret dili vardır. İşaret dillerinde, harflerin ve sözcüklerin sembolü vardır ve yerel farklılıklar ya da kullanıcılar arasında sembol farklılıkları olabilmektedir. Bu nedenle, zaman zaman işaret dili kullanırken yanlış anlaşılmalar olması mümkündür.

İşaret dilinde aynı işaret, kullanıldığı yere göre farklı anlamlara gelebilmektedir. İşitme engelli bireyler, zaman içerisinde konunun içeriğine göre, karşısındaki kişinin hangi işareti hangi anlamda kullandığını anlamaya alışmaktadır. Özellikle, işaret dilini küçük yaşta öğrenmek adapte olmayı kolaylaştırmaktadır.

İşitme Engelli Alfabesi

İşitme engelli birisi insanlarla nasıl iletişim kurar? Parmak alfabesi, işitme engelliler tarafından kullanılan, harflerin ve sayıların, el ve parmaklar kullanılarak temsil edildiği alfabedir. Dünya çapında hem eğitim hem de iletişim amacıyla yaygın olarak kullanılan bir alfabedir, fakat farklı ülkelerde farklılıklar görmek mümkündür.

Daha önceki yüzyıllarda, tek el ile uygulanan alfabe daha yaygın kullanılıyor olsa da farklı dillerin alfabelerindeki özel harfler için ikinci el de kullanılmaya başlamıştır. Günümüzde iki el kullanılan yöntem daha yaygındır.

İşitme Engelliler Okulu

İşitme engelliler okulu, kısmi işitme güçlüğü yaşayan ya da sağır olan öğrencilerin eğitimi için kurulmuş okullardır. Bu okullarda, işaret dili bilen, işitme güçlüğü konusunda bilinçli ve eğitimli, alternatif eğitim yöntemleri konusunda uzmanlaşmış eğitimciler görev almaktadır.

Bu okullarda, sınıflar da işitme engelli bireylerin ihtiyaçlarına göre özel olarak hazırlanmıştır.

İşitme Engelliler Eğitimi

İşitme engelli bireylerin eğitimi, doğru ve uzman yaklaşımlar ile kolaylaştırılabilmektedir. Eğitim daha erişilebilir ve anlaşılabilir olması için yapılması gerekenlerden bazıları aşağıdaki gibidir:

Anlaşılır ve Net Telaffuz: İşitme engelli öğrenciler, işaret dillerinin yanı sıra, bir kişinin bahsettiği kelimeyi veya ifadeyi anlamak için dudak okuma yöntemini de kullanırlar. Dudak hareketleri net yapılmadığı takdirde öğrencilerin kafasını karıştıracaktır.

Arka Plan Gürültüsünün En Aza İndirilmesi: Özellikle öğrenciler herhangi bir işitme cihazı kullanıyorsa, sınıftaki arka plan gürültüsünün mümkün olduğunca azaltılması gerekir. İşitme cihazları sesleri filtreleyerek yükseltmez. Aksine, mevcut herhangi bir sesin daha yüksek duyulmasını sağlarlar. Bu nedenle, yüksek arka plan gürültüsü ile birlikte işitme cihazının kullanılması işitme engelli öğrencilere yardımcı olmayacaktır.

Görsellerden Yararlanmak: Görsel yardımlar her öğrenci için, hatta işitme güçlüğü çekmeyen öğrenciler için de faydalıdır. Cümleleri yazmak veya resim, video ve slayt gösterileri kullanmak sadece sağır öğrencilere azami ölçüde yardımcı olmakla kalmayacak, aynı zamanda dersi onlar için ilginç hale getirecektir.

Mevcut Teknolojiden En iyi şekilde Yararlanın: Teknoloji oldukça hızlı ilerliyor ve birçok öğretmen öğretim yöntemlerini geliştirmek için modern ve yenilikçi teknikleri benimsiyor. İşitme engelli öğrenciler için özel olarak tasarlanan sınıflar, bilgiyi daha derinlemesine aktarabilmek için interaktif ve ses yükseltme sistemleri ile donatılıyor.

Akademik Terapi, işitme engelli çocukların eğitime erişimini kolaylaştırmak için özel eğitim uzmanlarından oluşan kadrosu ve teknolojik donanımlar ile Avcılar, Beylikdüzü, Küçükçekmece ve Esenyurt bölgelerine hizmet vermektedir.

İşitme Engelliler Öğretmenliği

Ülkemizde birçok üniversitede işitme engelliler öğretmenliği bölümü vardır. Bu bölümün amacı, işitme güçlüğü olan öğrencilerin eğitime erişimini arttırmak ve kolaylaştırmak için farklı teknikler ve işaret dili kullanarak eğitim verebilecek uzman eğitimciler yetiştirmektir.

Bu sayede, işitme engelli olan bireyler eğitim hakkından yararlanabilir, toplum içerisinde kendini daha fazla var edebilme şansı bulabilir ve bağımsız yaşam kurabilir hale gelmektedir.

İşitme Engelliler İçin Materyal

Teknolojinin ilerlemesi ile birlikte, işitme engellilerin hayatını kolaylaştıran icatlar da hızla artmaktadır. Bu icatlar, farklı alanlarda destek sağlamaktadır.

İşitme engelliler için teknolojik aletler, işitme cihazları, yardımcı dinleme cihazları ve uyarı cihazları olarak sınıflandırılabilir.

İşitme cihazları, kulağa veya arkasına takılan küçük elektronik cihazlardır. Etraftaki seslerin seviyesini yükseltir, böylece daha iyi iletişim kurabilmeyi ve günlük aktivitelere katılabilmeyi sağlar. İşitme cihazının üç bölümü vardır. Sesler, ses dalgalarını elektrik sinyallerine dönüştüren bir mikrofon aracılığıyla alınır ve amplifikatöre (ses yükseltici) gönderilir. Amplifikatör, sinyallerin gücünü arttırır ve bunları bir hoparlör aracılığıyla kulağa iletir.

Yardımcı dinleme cihazları, işitme kaybı olan kişilerin söylenenleri anlamalarına ve daha kolay iletişim kurmalarına yardımcı olur. Bu cihazlar, birden fazla sesin bulunduğu karışık ortamlarda, belirli sesleri doğrudan kulaklarınıza getirir. Bu, bire bir konuşmalarda, sınıflarda veya tiyatrolarda işitmeyi iyileştirebilir. Birçok dinleme cihazı artık kablosuz bağlantı üzerinden çalışıyor ve doğrudan işitme cihazlarına veya koklear implantlara bağlanabiliyor.

Uyarı cihazları, kapı zili veya çalan telefon gibi seslerden haberdar olmaya yardımcı olur. Bu cihazlar, kullanıcıya bir sinyal gönderir. Sinyal yanıp sönen bir ışık, korna veya titreşim olabilir.

İşitme Engelli Raporu Nasıl Alınır?

İşitme engelli raporu, işitme güçlüğü çeken ya da herhangi bir ses duymakta tamamı ile zorlanan kişilere verilmektedir. Rapor, işitme engelli raporu veren devlet hastanelerinden ya da araştırma hastanelerinden test yaptırarak alınabilmektedir.

Hastaneye başvurulduğunda kişinin işitme yetisi farklı frekanslarda sesler dinletilerek ölçülür. Test sonucunda kişinin engel yüzdesi belirlenir ve bu düzeyin kaç olduğuna bağlı olarak işitme kaybı engelli raporu oluşturulur.

İşitme Engelliler Derneği

Türkiye İşitme Engelliler Derneği, toplumun işitme güçlükleriyle ilgili bilinçlenmesini sağlamak ve işitme engellilere desteğe ihtiyaç duydukları alanlarda destek olmak adına hizmet veren bir dernektir.

Dernek birçok eğitim programı düzenleyerek farkındalığı arttırmakta, işitme engelliler için halka açık alanların, kamusal hizmetlerin, eğitimin daha erişilebilir olması için projeler yürütmekte ve çeşitli öykülerin, metinlerin işaret dili anlatımlarını çekmek gibi birçok faaliyet yürütmektedir.

İşitme Engelliler ÖTV siz Araç Alabilir Mi?

Özel tüketim vergisinden muaf tutularak araba alabilmek için engel oranının %90’nın üstünde olması gerekmektedir. Engel oranı %90’nın altında olanlar ise, H sınıfı ehliyet ve gerekli sağlık raporunu alarak ÖTV indiriminden yararlanabilirler.

İşitme Engelli Maaşı Ne Kadar?

Engelli oranı belirli bir yüzdenin üstünde olup engelli raporu alanlar, devletten engelli maaşı alabilmektedir. Maaşın ne kadar olduğu her yıl devlet tarafından açıklanmaktadır.

Bu maaşı alabilmek için engellilik oranının en az %40 olması gerekmektedir.

İşitme Engelliler Ehliyet Alabilir Mi?

İşitme engelliler, psikolojik ve fiziksel olarak ehliyet almaya engel bir sağlık problemler olmadığı takdirde, ticari olmayan arabaları kullanabilmek için H Sınıfı ehliyet alabilmektedir.

İşitme cihazı kullananlar ise, B sınıfı ehliyet alabilmektedir, fakat A1, A2, C, D, E ve G sınıfı ehliyet alamazlar.

İşitme Engelliler Günü

23 Eylül, Dünya İşitme Engelliler Günü ilan edilmiştir ve 23 Eylül ile başlayan hafta genellikle işitme engelliler haftası olarak da kabul görmektedir. Bu günün ve haftanın amacı, işitme engellilerin yaşadığı zorluklara ve maruz kaldıkları ayrımcılıklara dünya çapında dikkat çekmek ve insanları bilinçlendirmektir.

İşitme Engelliler Gününde pek çok dernek, okul, devlet kurumu ve şirket eğitimler, etkinlikler düzenlemektedir.

İşitme Engellilerin Yaşadığı Sorunlar

İşitme engelliler, günlük hayatlarında pek çok sorunlar karşı karşıya kalabilmektedir. Dünyayı işiten insanlardan farklı deneyimliyor olmaları ve dışarıdaki pek çok şeyin bu düşünülerek düzenlenmiş olmaması zorlukları arttırmaktadır.

Bu sorunlardan bazıları şöyledir:

Sesli Duyurular: Havalimanları, metro, iskeleler gibi alanlarda duyurular yüksek sesli yapılmaktadır ve insanlara her zaman neler olup bittiğini bildirir, ancak işitme engelli bir kişi muhtemelen mesajı alamaz.

Yavaş Konuşmak: Birisi işitme engelli bir kişiyle etkileşime girdiğini fark ettiğinde, genellikle daha yavaş bir konuşma biçimine geçer. En iyi niyetle yapılsa da aslında dudak okumayı engelleyebilir. Zamanla, işitme engelliler insanlar konuştuklarında kelimeleri anlamayı öğrendiler, bu yüzden kasıtlı olarak yavaşlatmak iletişimsizliğe neden olabilir.

Karanlıkta İletişim Kurmak: Loş ışıklı bir oda gibi ışığın yeterli olmadığı alanlar işitme engellilerin başkalarıyla etkileşime girmesini zorlaştırır. Genellikle dudak okuma veya işaret dili gibi görsel uyaranlara güvenirler, bu nedenle karanlık bir zorluğa dönüşür.

Dokunmaya güvenmek: Çoğumuz birinin dikkatini çekmek istediğimizde, sadece ismini söyleyebiliriz. Ancak, bir kişi işitme engelli olduğunda, adını duymaz. Bu yüzden dikkat çekmek için dokunmanın kullanılması gerekir.

İşaret Dili Yanlış Anlamaları: İşaret dili evrensel olmaktan uzaktır ve farklı ülkelerde farklı standartlar mevcuttur. Örneğin, Amerikan ve İngiliz İşaret Dili arasındaki farklar oldukça önemlidir. Ek olarak, bölgesel alanların, tıpkı aksan veya argo gibi kendine özgü varyasyonları vardır.

Bölgeler ve ülkeler arasındaki farklılıklar nedeniyle yanlış kelimeleri kullanan birçok profesyonel tercüman örneği vardır. Özellikle resmi veya yasal meselelerde pek çok soruna yol açabilmektedir.

İş Başvuruları ve Mülakatlar: İşitme güçlüğü çeken veya sağır olanlar iş görüşmelerinde göz ardı edilebilmektedir. Bunun sebebi, işverenlerin, gerekli ayarlamaları yapmayı zor olarak görmesidir. Görüşme aşamasında ise tercüman olmadan telefonla görüşme yapmak neredeyse imkansızdır ve görüşmeci duruma hazırlıksızsa şahsen görüşme yapmak da mümkün olmayabilir.

Sinemaya ve Tiyatroya Gitmek: Altyazılı filmler, genellikle yalnızca uzun süredir vizyonda olan veya seansları olağandışı saatlerde olan filmlerde olmaktadır. Tiyatrolarda ise çoğu zaman herhangi bir altyazı seçeneği yoktur.

İşitme Cihazlarının Bakımı: İşitme cihazları milyonlarca insanın sesleri daha iyi duymasına ve başkalarıyla daha etkili iletişim kurmasına yardımcı olurken, ekipmanın en iyi şekilde çalışmasını sağlamak için de iyi durumda tutulması gerekir. İşitme engelliler genellikle seyahat ederken veya işe giderken yedek pil bulundurmak zorundadır ve cihazlar ıslanmaması gerektiğinden ani yağmurlar bile problem yaratabilir.

Depresyon ve Kaygı: Araştırmalar, sağır insanların depresyon ve kaygı gibi psikolojik sorunlardan muzdarip olma ihtimalinin yaklaşık iki kat daha fazla olduğunu ortaya koymaktadır. Araştırmalar bunun izole olma hissinden kaynaklandığını göstermektedir.

Daha da kötüsü, bu tür sorunlar için en etkili tedavi genellikle bir terapistle konuşmaktır. Tabii ki, işitme güçlüğü çekenlerle etkili bir şekilde çalışmak için gerekli araçlara sahip bir doktor veya terapist bulmak kolay değildir.

İşitme Engelli Ehliyet

İşitme cihazı kullanan kişiler A1, A2, C, D, E, G sınıf ehliyet alamıyor olsalar da B sınıfı ehliyet almaları mümkündür.

İşitme kaybı yaşayanlar ise bir kulağın normal duyması ve diğer kulağın işitme seviyenin 50dB olması durumunda B ve F sınıfı ehliyet alabilmektedir.

İşitme engelli olanlar ise, gerekli testler yapıldıktan sonra H sınıfı ehliyet alabilmektedir.

İşitme Engelli Öğrenciler

İşitme engelli öğrenciler, sınıf ortamında gerekli düzenlenmelerin yapılması ve öğretmenlerin nasıl yaklaşacağını bilmesi durumunda eğitim hayatlarını daha verimli olarak sürdürebilmektedir.

Sınıf düzenlenmesi yapılırken en önemli iki şey, sınıfın ses yalıtımının iyi yapılarak arka plan sesleri oluşmasını engellemek ve ışıklandırmanın yeterli olduğuna emin olarak öğretmenin mimiklerinin ve işaretlerinin görünmesini sağlamaktır.

Eğitim tipi ise uygulamaya dayalı öğrenme olmalıdır. İşitme engelli öğrenciler için etkinlik örnekleri olarak hikâye ya da tarihsel olaylar öğretilirken çocukların canlandırmalar yaparak sürece dahil olması, deneyler yaparak çocukların kendi gözlemlerini yapması, ders konularına ilişkin geziler yapılması verilebilir.

İşitme Engellilere Devlet Yardımı

İşitme engelliler de devletin engelli bireyler için sunduğu yardım imkanlarından faydalanma ihtimaline sahiptir. Engelli maaşı gibi yardım imkanlarından faydalanabilmek için engel oranının belli bir yüzdenin üstünde olması beklenmektedir. Ayrıca, kişinin engelli raporu alarak durumunu belgelemesi şarttır.

Raporun dışında, dilekçe, mal varlığını gösteren belge, başka yerden maaş alınmadığını gösteren resmî belge gibi belgeler de başvuru sırasında talep edilmektedir.

İşitme Engelli Dili Öğrenme

Günümüzde, teknoloji sayesinde bilgiye erişim çok daha kolay olabilmektedir. İşaret dili öğrenmek isteyenler için internette pek çok video ve yazılı kaynak mevcuttur. Bunlardan bir kısmı ücretsiz erişime açık iken, bir kısmı da ücretli kurslar şeklinde verilmektedir.

İnternetten öğrenmekte zorlananlar için ise Millî Eğitim Bakanlığı’nın ve özel kurumların işaret dili kursları bulunmaktadır. Bu kurslarda, sınıf içerisinde düzenli olarak derslere katılım söz konusudur.

Hangi yöntem tercih edilirse edilsin, en önemli şey sık tekrar yapmaktır. Bunun için de işaret dili tercümanlarını izleyebilir ve işaret dili bilen kişilerle pratik yapabilirsiniz.

İşitme Engelliler Spor Federasyonu

Türkiye İşitme Engelliler Spor Federasyonu, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak, 2000 yılında faaliyetlerine başlamıştır. Federasyonun amacı, işitme engelli kişilerin spor etkinliklerini erişimini arttırmak, spor aracılığı ile topluma katılımlarını daha mümkün kılmak ve uluslararası müsabakalar da dahil olmak üzere yarışmalara hazırlanabilmeleri için gerekli desteği sağlamaktır.

Futbol, Basketbol, Masa Tenisi, Atletizm, Judo ve daha birçok farklı branşta faaliyet gösteren federasyon, işitme engelli sporcuların İşitme Engelliler Olimpiyat Oyunlarına (Deaflympics) da sporcuların katılımını sağlamış ve başarılara imza atmıştır.

İşitme Engelliler Atletizm

Her dört yılda bir, Dünya İşitme Engelliler Atletizm Şampiyonası düzenlenmektedir. 2021 yılında ise şampiyonaya Polonya ev sahipliği yapmıştır.

Bu yılki şampiyonada, ülkemizi temsil eden milli sporcu Yasin Süzen 400 metre kategorisinden birinci olup altın madalya ile dönerken, Aysun Akay ise 100 metre kategorisinde ikinci olarak gümüş madalya ile dönmüştür.

Sıkça Sorulan Sorular: